Truizmem będzie stwierdzenie, iż stwardnienie rozsiane jest chorobą przewlekłą i nieuleczalną. Jest to choroba ośrodkowego układu nerwowego, której występowanie ocenia się na ok. 30-100 przypadków zachorowań na liczbę 100 tys. mieszkańców. Dodatkowo, jak rodzina chorego i sam chory, doskonale zdają sobie sprawę, jest to schorzenie o wysokim stopniu uciążliwości dobowej, z którym zmagać się trzeba w każdym aspekcie życia codziennego. Stąd, metody rehabilitacji przy stwardnieniu rozsianym są tak ważne, i to niezależnie od etapu postępującej choroby.
Jak ważna jest fizjoterapia w rehabilitacji stwardnienia rozsianego?
W ostatnie dekadzie zauważalny jest wzrost doniesień naukowych zapewniających o efektywności rehabilitacji przy stwardnieniu rozsianym. Rzecz jasna, na samym już początku należy podnieść kwestię, iż rehabilitacja, a zwłaszcza wsparcie, jakie wnosi fizjoterapeuta, jest w każdym niemalże przypadku SM rodzajem leczenia objawowego, a zakres jej obejmuje zaburzenia i dysfunkcje motoryczne, które dotykają chorego – i to od delikatnych i zewnętrznie, ledwo zauważalnych, jak deficyty w koordynacji ruchowej, aż do problemów i dysfunkcji wegetatywnych. Trzeba jednakże potwierdzić, iż fizjoterapia w fachowym – ukierunkowanym na zaburzenia po jawiące się przy SM – centrum rehabilitacji, jest przy jednoczesnym leczeniu farmakologicznym, wydajnym procesem, w sposób zauważalny, zmniejszającym skutki chorobowe stwardnienia rozsianego.
Abstrahując od rozpoznanej postaci czy etapu SM, niestety przy tejże jednostce chorobowej, pojawia się pewien stopień niepełnosprawności, skutkującej obniżeniem jakości życia, dlatego też należy rozważyć nawiązanie ścisłej i długofalowej współpracy z centrum rehabilitacji, a nie tylko i wyłącznie nastawienie się na swoiste (jakkolwiek zrozumiałe), „szukanie ratunku”, w samodzielnych próbach uprawiania mniej wysiłkowych dyscyplin sportowych, jogi lub ćwiczeń aerobowych lub rozciągających. I jakkolwiek, zaistniały ostatnio trend (uwidoczniony w zresztą na video blogach chorych na SM) podjęcia trwałego wysiłku fizycznego, w postaci, a to jazdy konnej (przy stopniu lekkim choroby, rzecz oczywista) lub wpisania w grafik codziennych aktywności, domowego zestawu ćwiczeń, jest jak najbardziej godny pochwały, to nie zastąpią one wyspecjalizowanej fizjoterapii w centrum rehabilitacji.
Ważkość tejże kwestii podnoszą zresztą, sami borykający się z problemami dolegliwości SM, których wypowiedzi znajdziemy, czy to wśród materiałów pokonferencyjnych, czy to na filmikach w sieci – fizjoterapeuta powinien być punktem odniesienia dla każdego, kto chce jak najdłużej zachować samodzielność ruchową, koordynację motoryczną, i generalnie pojętą samoobsługę własnego ciała, czyli reasumując: zachować status quo pozytywnego poziomu jakości życia.
Fizjoterapia w centrum rehabilitacji, jako czynnik wydatnie zmniejszający skutki stwardnienia rozsianego
Zanim chory, przybywający do centrum rehabilitacji rozpocznie pierwszy interwał czasowy spotkań i ćwiczeń, fizjoterapeuta ustala na podstawie przesłanej lub przyniesionej dokumentacji stopień i rozmiary objawów, a także fizycznie przekonuje się w krótkim wywiadzie wstępnym, jakie są właściwie ubytki funkcji motorycznych przyszłego rehabilitowanego pacjenta. W związku z tym, iż SM ma w większości rozpoznanych i udokumentowanych przypadków, przebieg wieloetapowy ze współwystępowaniem stanów remisji i zaostrzeń, takie wywiad-rozpoznanie będzie miał dla centrum rehabilitacji i pacjenta, fundamentalne znaczenie w doborze ćwiczeń fizjoterapeutycznych.
Generalnie nie ma jednolitej i partykularnej metody rehabilitacji przy stwardnieniu rozsianym, bowiem fizjoterapia winna mieć charakter kompleksowy i obejmować szersze spectrum problemów, niźli tylko dysfunkcje ruchowe – równie ważne jest wsparcie społeczne i psychologiczne. Fizjoterapeuta w centrum rehabilitacji, przystępując do długofalowej rehabilitacji chorego na SM, będzie miał na celu przede wszystkim poprawę siły mięśniowej chorego oraz dwutorowo – zmniejszenie zaburzeń koordynacyjnych i zapobieżenie zanikowi mięśni. Fizjoterapeuta będzie, więc wprowadzał interwałowe ćwiczenia fizyczne, wśród których wyróżnić możemy:
- ćwiczenia kompensujące zaburzenia równowagi, co ma doprowadzić do czucia i swoistego „rozpoznania” ułożenia własnego ciała,
- ćwiczenia oddechowe, oprócz właściwości wyciszających i uspokajających, mają one pomóc, gdy fizjoterapeuta będzie wprowadzał ćwiczenia napięcia mięśniowego,
- ćwiczenia, zwiększające siłę mięśniowa chorego, które jak możemy się intuicyjnie domyślić, poprawiają ogólną wydolność i kondycję,
- ćwiczenia koordynacji, które mają generalnie na celu poprawę w motoryce oraz zborność ruchów, w trakcie przemieszczania się lub podejmowania aktywności codziennych.
Artykuł powstał dzięki uprzejmości OpenMedical – Centrum Rehabilitacji i Terapii
