Witamina C określana również jako kwas askorbinowy jest jedną z witamin niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. W przeciwieństwie do większości roślin oraz zwierząt, człowiek nie potrafi samodzielnie wytwarzać tej witaminy – stąd też wynika konieczność przyjmowania jej w sposób egzogenny (zewnętrzny) w postaci produktów bogatych w tę witaminę lub dodatkowej suplementacji. Witamina C w organizmie pełni wiele funkcji, a jej niedobór (awitaminoza) może poważne konsekwencje.
Witamina C – sprzymierzeniec układu odpornościowego
Najczęściej o witaminie C mówi się w kontekście stymulacji układu odpornościowego i wywoływania reakcji immunologicznej w przebiegu infekcji, co nie jest jedyną funkcją tej ważnej witaminy. Witamina C przede wszystkim bierze udział w wielu procesach metabolicznych, które zachodzą w ludzkim organizmie. Między innymi uczestniczy w przemianie węglowodanów, białek i tłuszczów. Jest również ważnym składnikiem, niezbędny w syntezie hemoglobiny, erytrocytów oraz wybranych hormonów (uczestniczy między innymi w procesach przemiany hormonów peptydowych do ich form aktywnych). Witamina C zwiększa również proces przyswajania się żelaza w organizmie (zapobiega niedokrwistości). Wykazuje bardzo dobre właściwości łagodzenia stanów zapalnych oraz łagodzi reakcje alergiczne. Kwas L-askorbinowy odgrywa wiodącą rolę w powstawaniu tkanki łącznej oraz znacząco wpływa na syntezę kolagenu, co przyśpiesza proces gojenia się ran oraz zrastania kości.
Działanie przeciwutleniające
Dodatkowo wykazuje bardzo dobre działanie jako przeciwutleniacz, dzięki czemu chroni organizm przed negatywnym działem wolnych rodników oraz sprzyja spowolnieniu procesów starzenia się organizmu oraz uszkodzeń komórek. Witamina C odgrywa również ważną rolę w profilaktyce chorób serca oraz miażdżycy i udaru. Wszystko to za sprawą tego, że obniża poziom „złego” cholesterolu LDL, jednocześnie podwyższając poziom „dobrego” cholesterolu HDL oraz przyczyniając się się do wzrostu produkcji grupy hormonów, określanych jako prostaglandyny. Badania wskazują, że dieta bogata w witaminę C bądź jej syntetyczna suplementacja przyczynia się również do zminimalizowania ryzyka nowotworów układu pokarmowego (rak jelita grubego oraz żołądka), a także raka przełyku.
Zapotrzebowanie organizmu na witaminę C
Głównym wyznacznikiem zapotrzebowania organizmu człowieka na witaminę C jest wiek oraz płeć osoby. Uśrednione wartości (według różnych źródeł) określają, że ZDS (zalecane dzienne spożycie) dla dzieci wynosi 40-50 mg u dzieci, 75 mg u kobiet oraz 90 mg u mężczyzn. W przypadku zwiększonego zapotrzebowania na witaminę C w sytuacji przeziębienia i w infekcjach o różnej etiologii, zakażeń, w trudno gojących się ranach oraz w chorobach serca, nerek i wątroby dzienna zalecana dawka witaminy C może wzrosnąć nawet do 1000 mg w przypadku osób dorosłych. Zwiększone zapotrzebowanie na tę witaminę obserwuje się również u osób żyjących w przewlekłym stresie oraz u osób uzależnionych od nikotyny i alkoholu. Również osoby przyjmujące określone leki (takie jak kwas acetylosalicylowy, barbiturany, sulfonamidy i tetracykliny) powinny rozważyć dodatkowe przyjmowanie suplementów z witaminą C, najlepiej po konsultacji z lekarzem prowadzącym.
Przedawkowanie witaminy C
Witamina C jako witamina rozpuszczalna w wodzie jest wydalana z moczem oraz z potem. Wskutek tego dość trudno ją przedawkować, choć w przypadku przyjmowania większej ilości niż zalecana mogą występować skutki uboczne ze strony układu pokarmowego, takie jak przede wszystkim wymioty oraz biegunka. Zbyt duże dawki kwasu askorbinowego mogą także skutkować odkładaniem się w złogów w nerkach i powstawaniem kamieni nerkowych.
Objawy niedoboru
Wśród objawów mogących sugerować niedobór witaminy C w organizmie do najpopularniejszych należą między innymi bóle reumatyczne, osłabienie apetytu, przewlekłe zmęczenie i senność, a także zapalenia w rejonie błon śluzowych jamy ustnej i zębodołów oraz samoistne lub nie krwawienia z dziąseł (witamina C wpływa na uszczelnienie naczyń krwionośnych).
Jaką witaminę C wybrać?
W medycynie wyróżnia się witaminę C w postaci syntetycznej oraz naturalnych. Jednym z najlepszych źródeł naturalnej witaminy C jest acerola – uznawana za jeden z najzdrowszych owoców na świecie. Dostępna jest ona powszechnie na rynku w postaci naturalnych soków, a także produktów farmaceutycznych. Innymi cennymi źródłami witaminy C, które z łatwością można włączyć do swojej codziennej diety jest między innymi czarna porzeczka, czerwona papryka, natka pietruszki, owoc dzikiej różny czy rokitnik pospolity (z którego można z powodzeniem robić soki oraz dżemy).
Różne formy witaminy C
Witamina C w postaci syntetycznej to przede wszystkim większość suplementów aptecznych, dostępnych w formie tabletek powlekanych, tabletek rozpuszczalnych i kapsułek o uwolnionym działaniu. Dla dzieci witamina C dostępna jest również w formie kropel, żelek czy lizaków. Częstym dodatkiem do preparatów z kwasem L-askorbinowym jest substancja o nazwie rutozyd, która wzmacnia działanie witaminy C w organizmie. Preparaty z witaminą C można zamówić online w Sklepie Życia.
Lewoskrętna witamina C
W ostatnim czasie w Internecie wiele jest dyskusji na temat wyższości i lepszego działania lewoskrętnej witaminy C nad jej pozostałymi formami. Witamina C nie istnieje jednak w formie prawoskrętnej, w odróżnieniu od kwasu askorbinowego, który może występować zarówno w formie prawo- oraz lewoskrętnej. Jedyna witamina C, która ma naukowo potwierdzone działanie prozdrowotne występuje wyłącznie jako lewoskrętny kwas askorbinowy (stąd też jej nazwa kwas L-askorbinowy). Prawoskrętny odpowiednik kwasu askorbinowego nie jest ogólnie dostępny – wykorzystuje się go między innymi do analiz chemicznych.
